Informacja wprowadzająca do Planu Części Dorzecza Górnej Odry

Przedstawiony zaktualizowany Plan Części Dorzecza Górnej Odry określa dalszy kierunek gospodarki wodnej w tym dorzeczu w latach 2021 do 2027. Już nasi poprzednicy uświadomili sobie, że teren Republiki Czeskiej jest dachem Europy, ograniczonymi zasobami wody na naszym terytorium należy gospodarować oszczędnie i że to wyjątkowe bogactwo musi być chronione. Działania na obszarze gospodarki wodnej zaczęto systematycznie porządkować, najpierw za pomocą Krajowego Planu Gospodarki Wodnej i ustawy Prawo wodne, następnie dołączyły do nich Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/60/WE z 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej (tzw. Ramowa Dyrektywa Wodna) oraz Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2007/60/WE z 2007 r. w sprawie oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim (tzw. Dyrektywa Powodziowa). To oznacza, że gospodarka wodna stara się o większą symbiozę z ochroną przyrody, która w dzisiejszych czasach ma duże znaczenie, jak również o aspekt społeczny w związku z troską o zachowanie i umożliwienie dalszego wzrostu jakości życia obywateli Europy. Chodzi tu w uproszczeniu o pewnego rodzaju humanizację tej dziedziny. W opinii przedsiębiorstwa państwowego Dorzecze Odry (Povodí Odry s.p.), zlecającego opracowanie planu, należy nawiązywać do już realizowanych działań, nowe dzieła wodne budować z uwzględnieniem procesów przyjaznych dla przyrody i w ten sposób uzupełniać również już wykonane dzieła wodne. Krótkowzroczne, nieodpowiedzialne i niebezpieczne byłoby zrezygnowanie z kompleksowego wykorzystywania bogactwa wodnego w czasie, w którym ludzkość była i będzie narażona na oddziaływanie ekstremalnych zjawisk pogodowych, takich jak np. susze i powodzie.

Plan Części Dorzecza Górnej Odry oprócz informacji ogólnych i charakterystyk wykorzystał również monitoring wód, przeprowadził analizę stanu części wód, ocenił implementację działań drugiego okresu planowania z lat 2016 do 2021, przedstawił projekt działań zapewniających niepogorszenie stanu wód i zmierzających do jego poprawy. W ramach planowania w zakresie wód zostały opracowane dokumentacje obszarów o dużym ryzyku powodziowym, które stanowią integralną część planowania w części dorzecza Górnej Odry, oraz mapy niebezpieczeństw i ryzyka powodziowego. Wszystkie powyższe dokumenty planistyczne stanowiły podstawę wyznaczającą działania w obszarze gospodarowanie wodami w Kraju Morawsko-Śląskim (Moravskoslezský kraj) i Ołomunieckim (Olomoucký kraj) oraz dokument podstawowy do opracowania Krajowego Planu dla Dorzecza Odry i Planu Zarządzania Ryzykiem Powodziowym w Dorzeczu Odry, które to były podstawą do opracowania planów w międzynarodowym obszarze dorzecza Odry.

Plan dorzecza opracowało przedsiębiorstwo państwowe Dorzecze Odry we współpracy z Urzędami Kraju Morawsko-Śląskiego i Ołomunieckiego oraz we współpracy z centralnymi organami gospodarki wodnej przy udziale głównego wykonawcy, ﬁrmy AQUATIS a.s. Brno; ocena stanu wód została przeprowadzona przez Instytut Badawczy Gospodarki Wodnej T.G.M. (Výzkumný ústav vodohospodářský T. G. Masaryka), v.v.i. W opracowaniu planu uczestniczyli również: przedsiębiorstwo państwowe Lasy Republiki Czeskiej (Lesy ČR), Agencja Ochrony Przyrody i Krajobrazu (Agentura ochrany přírody a krajiny), członkowie Komisji Planowania w Części Dorzecza Górnej Odry, tutejsze przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne tutejsze oraz inni specjaliści.

Plan Części Dorzecza Górnej Odry, mapy i dokumentacja zapewniają spełnienie podstawowy wymóg dyrektyw europejskich i przepisów krajowych, że stan wód nie ulegnie pogorszeniu, zmniejszy się ryzyko wystąpienia niekorzystnych skutków związanych z powodziami i suszą oraz systematycznie, w rozsądnym stopniu, stan wód będzie się poprawiał wraz z eliminowaniem priorytetowych substancji niebezpiecznych, co zapewni mieszkańcom wodę do picia o lepszej jakości i ostatecznie przyczyni się do osiągnięcia takich stężeń w środowisku morskim, które będą zbliżone do naturalnie występujących wartości.

Działania zaproponowane w planie dorzecza skupiają się na:

zatrzymywaniu wody w terenie (konstrukcja kompleksowych zmian terenowych, oczka wodne)
nowych zbiornikach retencyjnych (suche zbiorniki, małe zbiorniki wodne)
spowalnianiu odpływu wody (rewitalizacja systemów rzecznych)
zabezpieczeniach przeciwpowodziowych (szczególnie za pomocą grobli spiętrzających razem z budową nowych zbiorników retencyjnych i spowolnienia wzbierania wód za pomocą rewitalizacji)
dalszej poprawie jakości wód, łącznie z poprawą warunków życia organizmów związanych ze środowiskiem wodnym (rewitalizacja, przepławki dla ryb i oczyszczalnie ścieków wraz z kanalizacją)
poprawie bezpieczeństwa dzieł wodnych (modernizacja zapór na zbiornikach wodnych i rzekach łącznie ze zwiększeniem nadzoru nad ich bezpieczeństwem technicznym)
usuwaniu i zapobieganiu szkodom górniczym (przebudowa wałów, koryt cieków wodnych i zbudowanych na nich dzieł wodnych)
starych obszarach kontaminowanych (stopniowe prace rekultywacyjne w celu poprawy stanu wód podziemnych)
zapobieganiu, łagodzeniu i przeciwdziałaniu suszom i powodziom (rozbudowa infrastruktury gospodarki wodnej, zasady dobrego gospodarowania, tereny zalewowe, działalność opiniująca zarządcy dorzecza itp.)

Ważnym zadaniem dla samorządów miast i gmin jest opieka, ulepszanie i przywracanie właściwości odpływowych rowów drogowych i odwadniających, ogólnie mówiąc infrastruktury odpływowej, rozsączającej i odwadniającej gmin i miast. Ważnym aspektem powyższych działań jest systematyczne porządkowanie praw własności oraz przypisywanie właścicieli do poszczególnych obiektów wpływających na stosunki odpływowe, którzy będą zarówno realizować swoje prawa, jak i spełniać swoje wynikające z odpowiednich przepisów obowiązki właściciela.

Priorytetem jest dalsza poprawa chemicznego i biologicznego stanu wód obejmująca zarówno zmniejszanie ilości zanieczyszczeń wypuszczanych do cieków wodnych, jak i kolejne udrażnianie barier migracyjnych głównych cieków części dorzecza Górnej Odry dla ryb i innych organizmów wodnych, przede wszystkim zaś kontynuowanie przygotowań i realizacji działań przeciwpowodziowych na górnej Opawie. Nie można też zapomnieć o poprawianiu bezpieczeństwa istniejących dzieł wodnych.

Plan Części Dorzecza Górnej Odry i inne związane z nim dokumenty zostały omówione i zatwierdzone przez właściwe Kraje samorządowe, tzn. przez radnych Kraju Morawsko-Śląskiego i Ołomunieckiego.

Życzymy sobie, aby przy realizacji usług w zakresie gospodarki wodnej opisana dokumentacja planistyczna dobrze nam służyła w dzisiejszych, nieraz mało tolerancyjnych czasach. Załącznikiem kompletnego Planu Części Dorzecza Górnej Odry jest jego streszczenie, które powinno przedstawić ostateczną wersję powyższych dokumentów planistycznych w przystępny sposób szerszemu społeczeństwu, pomóc w zrozumieniu jego specjalistycznej treści i zapoznać ze znaczeniem proponowanych działań w celu osiągnięcia dobrego stanu wód.

Wszystkie dokumenty planistyczne oraz kompletny Plan Części Dorzecza Górnej Odry są dostępne w postaci elektronicznej na niżej wymienionych stronach internetowych lub adresach:

Povodí Odry, státní podnik (Dorzecze Odry, przedsiębiorstwo państwowe), ul. Varenská 49, 701 26 Ostrava, Dział Koncepcji Gospodarki Wodnej i Informacji,
Ing. Pavlas, tel.: +420 596 657 266, www.pod.cz/planovani, e-mail: planovani@pod.cz.
Krajský úřad Moravskoslezského kraje (Urząd Kraju Morawsko-Śląskiego), ul. 28. října 117, 702 18 Ostrava, Dział Środowiska i Rolnictwa,
Ing. Bc. Heczková, tel.: +420 595 622 683, e-mail: lenka.heczkova@msk.cz.
Krajský úřad Olomouckého kraje (Urząd Kraju Ołomunieckiego), ul. Jeremenkova 40a, 779 11 Olomouc, Dział Środowiska i Rolnictwa,
Ing. Breškovcová, tel.: +420 585 508 405, e-mail: j.breskovcova@olkraj.cz.