Informacje wprowadzające do Planu gospodarowania wodami dla części dorzecza Górnej Odry
Prezentowany, zaktualizowany Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Górnej Odry pod nowym oznaczeniem Plan dla części dorzecza Górnej Odry ustala dalsze kierunki gospodarki wodnej w tym dorzeczu na lata 2016 do 2021 z perspektywą na lata dwudzieste XXI wieku. Już nasi poprzednicy uświadomili sobie, że teren Republiki Czeskiej jest dachem Europy i że ograniczonym bogactwem wodnym na naszym terenie trzeba gospodarować oszczędnie i że to wyjątkowe bogactwo musi być chronione. Działalność na polu gospodarki wodnej zaczęto systematycznie porządkować, najpierw za pomocą Krajowego Planu Gospodarki Wodnej i ustawy – Prawo wodne, a teraz dołącza do nich Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/60/ES z roku 2000, określająca ramy działalności spółek w zakresie polityki wodnej (tzw. Ramowa Dyrektywa Wodna) i Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2007/60/ES o ocenie i zapobieganiu ryzyku powodzi z roku 2007 (tzw. Dyrektywa Powodziowa). To oznacza, że gospodarka wodna stara się o większą symbiozę z ochroną przyrody, która w dzisiejszych czasach ma duże znaczenie, a następnie i o aspekt socjalny w związku z troską o zachowanie i umożliwienie dalszego wzrostu standardu życia obywateli Europy. Chodzi tu, mówiąc prosto o pewnego rodzaju humanizację tej dziedziny. Zlecający sporządzenie planu, przedsiębiorstwo państwowe Dorzecze Odry jest przekonany, że trzeba nawiązywać do już stosowanych procedur, wykonywać nowe dzieła wodne z wykorzystaniem procedur przyjaznych dla przyrody i w tym znaczeniu uzupełniać również już wykonane dzieła wodne. Byłoby krótkowzrocznie, nieodpowiedzialnie i niebezpiecznie zrezygnować z kompleksowego wykorzystywania bogactwa wodnego w czasie, w którym społeczeństwo było i będzie narażone na działanie ekstremalnych zjawisk atmosferycznych, do których zaliczają się susze i powodzie.
Plan gospodarowania wodami dla części dorzecza Górnej Odry oprócz danych opisowych i charakterystyk wykorzystał również monitoring wód, przeanalizował stan wód, ocenił wprowadzenie środków wynikających z pierwszego planowanego okresu z lat 2010 do 2015 i zaproponował środki zapewniające niepogorszenie stanu wód, a przeciwnie, zmierzające do jego poprawy. W ramach planowania, w zakresie wód zostały opracowane dokumentacje regionów o dużym ryzyku powodziowym, które są nierozłączną częścią planowania dla części dorzecza Górnej Odry, a następnie mapy niebezpieczeństw i ryzyk powodziowych. Wszystkie te dokumenty z zakresu planowania są podstawą określającą działania w dziedzinie wód w województwie morawsko-śląskim i ołomunieckim oraz dokumentem wyjściowym do sporządzenia Krajowego Planu dla Dorzecza Odry i Planu Zarządzania Ryzykiem Powodziowym, które staną się punktem wyjścia do tworzenia Planów Międzynarodowych.
Plan dla dorzecza zleciło i uzyskało przedsiębiorstwo państwowe Dorzecze Odry we współpracy z Urzędami Wojewódzkimi województwa morawsko-śląskiego i ołomunieckiego i we współpracy z centralnymi Zarządami Gospodarki Wodnej za pomocą głównego dostawcy, firmy AQUATIS a.s. Brno, a ocenę stanu wód przeprowadził Instytut Badawczy Gospodarki Wodnej T.G.M., v.v.i. W jego sporządzeniu uczestniczyło przedsiębiorstwo państwowe Lasy ČR – dyrekcja dla regionu dorzecza Odry, następnie Agencja Ochrony Przyrody i Krajobrazu, członkowie Komisji Planowania w części dorzecza Górnej Odry do planowania w części dorzecza Górne Odry, tutejsze Zakłady Wodociągów i Kanalizacji oraz specjaliści z branży.
Plan gospodarowania wodami dla części dorzecza Górnej Odry, mapy i dokumentacja zapewniają spełnienie podstawowych wymagań dyrektyw europejskich i przepisów krajowych, że nie dojdzie do pogorszenia stanu wód, że zmniejszy się ryzyko wystąpienia niekorzystnych skutków związanych z powodziami i suszą i że systematycznie, w rozsądnym stopniu, będzie poprawiać się stan wód wraz z eliminowaniem priorytetowo niebezpiecznych substancji, co zapewni mieszkańcom wodę do picia o lepszej jakości, a w końcu przyczyni się do osiągnięcia takich stężeń w środowisku morskim, które będą zbliżone do ich naturalnie występujących wartości.
Środki projektowane w planie gospodarowania wodami rozwiązują:
- zatrzymywanie wody w terenie (instytucja kompleksowych zmian terenowych)
- nowe zbiorniki retencyjne (suche zbiorniki, małe zbiorniki wodne)
- spowolnienie odpływu wody (rewitalizacja systemów rzecznych)
- zabezpieczenia przeciwpowodziowe szczególnie za pomocą grobli spiętrzających razem z budową nowych zbiorników retencyjnych i spowolnienia wzbierania wód za pomocą rewitalizacji)
- dalszą poprawę jakości wód razem z polepszeniem warunków życiowych organizmów związanych ze środowiskiem wodnym (rewitalizacja, przepławki dla ryb i oczyszczalnie ścieków wraz z kanalizacją
- poprawę bezpieczeństwa dzieł wodnych (modernizacja grobli przy zaporach i na rzekach łącznie ze zwiększeniem technicznego nadzoru bezpieczeństwa nad nimi)
- likwidację i zapobieganie szkodom górniczym (przebudowa grobli, koryt cieków wodnych i dzieł wodnych na nich wybudowanych)
- stare obciążenia ekologiczne (kolejne prace rekultywacyjne w celu poprawy stanu wód podziemnych)
- zapobieganie, łagodzenie i przeciwdziałanie suszom i powodziom (dobre zasady gospodarowania, tereny zalewowe, czynności wyjaśniające administratora dorzecza, itp.)
Ważnym zadaniem dla samorządów miast i gmin jest konserwowanie, ulepszanie i przywracanie stosunków odpływowych rowów drogowych i kanałów, ogólnie mówiąc infrastruktury odpływowej, rozsączającej i odwadniającej gmin i miast. Ważnym aspektem przy tej działalności jest systematyczne rozwiązywanie spraw prawno-własnościowych oraz ustalanie dla poszczególnych obiektów wpływających na stosunki odpływowe ich właścicieli, którzy będą zarówno korzystać ze swoich praw, jak i spełniać swoje obowiązki właściciela, które wynikają z właściwych przepisów.
Jako priorytet jawi się dalsza poprawa chemicznego i biologicznego stanu wód obejmująca zarówno zmniejszanie ilości zanieczyszczeń wypuszczanych do cieków wodnych, jak i kolejne udrażnianie dróg i kanałów migracyjnych strukturalnych cieków części dorzecza Górnej Odry dla ryb i innych organizmów wodnych oraz przede wszystkim kontynuowanie przygotowań i realizacji środków przeciwpowodziowych na Górnej Opawie. Nie można też zapomnieć o poprawianiu bezpieczeństwa istniejących dzieł wodnych.
Plan gospodarowania wodami dla części dorzecza Górnej Odry i inne związane z nim dokumenty były negocjowane i zatwierdzone przez właściwe województwa, tzn. przedstawicieli województwa morawsko-śląskiego i ołomunieckiego.
Życzymy sobie, aby przy świadczeniu usług z zakresu gospodarki wodnej ta dokumentacja planistyczna dobrze nam służyła w dzisiejszych, nieraz mało tolerancyjnych czasach. Załącznikiem kompletnego Planu gospodarowania wodami dla części dorzecza Górnej Odry jest jego streszczenie, które powinno udostępnić końcowe brzmienie wyżej wymienionych dokumentów planistycznych szerszemu gronu obywateli, zrozumieć jego fachową treść i przybliżyć znaczenie projektowanych środków w celu osiągnięcia dobrego stanu wód.
www.pod.cz